DEVLETİ YÖNETENLERİN DUYACAKLARI GÜNLERİN GELMESİ ÜMİDİYLE.....
Gaziantep’te 41 sivil toplum örgütü sığınmacı işgaline
karşı bildiri yayınladı
Gaziantep Kulübü Alleben toplantıları kapsamında, Mesleki
Odalar ve Dernek Başkanları ile yapılan
“Şehrimizde değişen Nüfus Yapısı ve Etkileri” başlıklı toplantılarda Geçici
Koruma Altındaki Suriyeliler konusu
detaylı olarak değerlendirilmiş ve aşağıdaki tespitler yapılmıştır.
Suriye’de baş gösteren iç karışıklıklardan sonra ilk
gelişlerin başladığı Nisan 2011 tarihinden bu
yana hükümetimiz tarafından açık kapı politikasının uygulanması ile
ülkemize düzensiz ve kontrolsüz olarak
gelen Suriyelilerin zaman içinde kadim şehrimizin eşsiz tarihi ve kültürel
değerlerine, sosyal ve iş hayatına
olumsuz etkilerine tanık olmaktayız.
Suriyelilerle “Geçici Koruma Rejimi” kapsamında geçici
sığınmacı olarak 13 yıldan beri birlikte
yaşamakta, yaşamsal her şeyi paylaşmaktayız. Bu insan olmanın gereği
gönüllü ve isteyerek yaptığımız bir
davranıştır.
Geçici koruma rejimi; uluslararası standartlara uygun
olarak ortaya konmuş bir düzenleme olup
ülkeye giriş yapan ani ve kalabalık mülteci hareketlerinde yapılması gerekenleri
içermektedir.
Bu kapsamda
Suriyelilere sınırsız kalış ve kendi istekleri dışında zorla göndermemeyi, acil
insani ihtiyaçlarının karşılanması ile
oluşturulan kamplarda barınma, iaşe, sağlık, güvenlik gibi temel ihtiyaçlarının karşılanması amaçlanmaktadır.
Kısa bir zamanda milyonlarca sığınmacının ülkemize
gelmesi, bu konuda yasalarımızın ve
uluslararası benimsenmiş kuralların göz ardı edilerek, palyatif
uygulamalarla bugüne gelinmiş olması,
baş edilemez sorunlarla karşı karşıya kalmamıza neden olmuştur.
❕Geçici koruma statüsünde
olmalarına rağmen çok sayıda uluslararası vakıf, dernek vb. kuruluşlar sığınmacıların ülkemize entegre
olmaları için çalışmalarına devam etmektedir;
🛑Sığınmacıların istihdamı
şartı ile işletmelere hibe, kredi ve makine destekleri verilmekte,
🛑Dünya bankası kredileri
bir kısmı Suriyelilerin istihdamı için kullanılması şartıyla verilmekte,
🛑 Suriyeli STK’lar
uluslararası kuruluşlar tarafından fonlanmaya devam edilmektedir.
🛑Yardım amacıyla şehrimize
gelen çok sayıda yabancı kaynaklı kuruluşun yardım faaliyetleri yanında, farklı bazı çalışmalar yaptıklarının
da endişesini taşımaktayız.
🛑Suriyeli öğrencilere
üniversitelerimizde özel kontenjanlar açılmakta hem girişte hem de öğrenim süresince kolaylıklar
sağlanmaktadır.
🛑Fakültelerimizden mezun
olmuş Suriyeliler ise bambaşka bir sorun oluşturmaktadır. Hukuk Fakültesini bitirip avukat olmuş, T.C.
vatandaşı olmuş, Baroya kabul edilmiş, avukatlık ofisi açmış ama Türkçe bilmeyen Suriyeli avukatlarımız
mevcuttur. Türkçe bilmeden Türkiye’deki bir hukuk fakültesinden mezun olunabilmesi oldukça
düşündürücüdür.
🛑Üniversitelerimizden
mezun olan Suriyeliler Meslek Odalarımıza kayıt olarak mesleki faaliyette bulunabilmektedirler.
❕Suriyeliler iş hayatında
müteşebbis ve iş gücü olarak yer almaktadırlar;
🛑2023 yılı itibari ile
Gaziantep’te ticaret ve üretim sektörlerinde faaliyet gösteren 5000’nin üzerinde Suriyeli firma bulunmaktadır.
🛑Bunun yanında kayıt dışı
faaliyet gösteren çok sayıda işletme, küçük esnaf ve atölye vardır. Bu gayri resmi firmalar vergi vermemekte, SGK
primi ödememekte, diğer firmaların yaptırmak zorunda olduğu ruhsat, iş güvenliği sağlığı vb.
yükümlülüklerle ilgili masrafları olmamaktadır. Bu durum haksız rekabete neden olmaktadır.
🛑Geçici koruma altındaki
çok sayıda Suriyeli ise kayıtlı ve çoğunlukla kayıtsız işgücü olarak iş hayatına katılmaktadırlar.
🛑Ülkemizde sosyal
yardımlar amacına uygun olmayan yöntemlerle yapılmakta olduğundan, asıl amaca hizmet etmediği gibi toplumu
hazırcılığa, tembelliğe sevk etmektedir. 18,5 milyon insanımız devlet yardımı almaktadır. Hükümetimizin
sosyal bir devlet olma anlayışı ile yaptığı destekler, amacını aşmış ve insanları çalışmaktan imtina eder
hale getirmiştir.
🛑Suriyeliler birçok iş
kolunda daha uygun koşullarda istihdam edilmektedirler. Ekonomiye işgücü bağlamında yaptıkları katkı önemli olmakla
birlikte giderek yapısal sorunlara yol açacakları aşikardır.
🛑Suriyelilerin
yaygınlaştığı işlerde, bu defa da toplu hareket etme, kendi isteklerini dayatma
durumları ile karşılaşılmaktadır.
🛑Elbette daha düşük ücret
almaları Türk işgücünün kendisi açısından Suriyelileri sorun olarak görmesine neden olurken geçici koruma
altındaki Suriyelileri de yardıma bağımlı hale getirmektedir.
🛑Gaziantep’teki
Suriyelilerin yalnızca yüzde 10’u yardım almadan yaşamlarını devam
ettirebilmektedir. Geçici koruma
altındaki Suriyelilerin kısa vadede daha yüksek gelire ulaşamayacakları ve bağımlılıklarının devam edeceği
ortadadır.
🛑Kurallar kesin olarak
konulmadığı sürece bu sistem böyle devam edecektir. Sığınmacı sayısının yüksek olduğu ülkeler dünyada da çok
fazladır. Bu ülkelerde kuralların, kanunların çok net ve istisnasız uygulanıyor olması nedeniyle benzer sorunlar
yaşanmamaktadır.
❕Suriyeliler kendi kültürlerinden
ödün vermeden yaşamaktadırlar;
🛑Gaziantep’te yaşam; yerli
nüfus için gittikçe çekilmez hale gelmektedir,
🛑Yolda, toplu ulaşım
araçlarında, parkta, evde, işte çevreyle uyumlu olamamakta, kendi kültürlerini, alışkanlıklarını olduğu gibi
sürdürmekte ve biz Gazianteplilerin yaşam alanını daraltmaktadırlar.
🛑Türk öğrencilerimiz
üniversiteye girerken yıllar süren yoğun bir hazırlık sonunda seviye
tespit sınavına girerek fakültelere
yerleştirilirken, Suriyeli öğrenciler YÖS sınavı haricinde sınavsız bir
şekilde fakültelere girebilmektedir.
Dolayısıyla üniversitelerimizde sürekli artan, haksız rekabet oluşturan Suriyeli öğrenci potansiyeli ile karşı
karşıyayız. Önceleri az sayıdaki yabancı öğrenci bir şekilde entegre olurdu. Kalabalık olduklarında buna ihtiyaç
duymadıkları, kendi dillerini, kendi kültürlerini içimizde yaşamaya devam ettikleri gözlenmektedir.
🛑Gittikçe artan bir
şekilde kültürel ve sosyal alışkanlıklarımız, kadim kültürümüz olumsuz
şekilde etkilenmektedir.
❕Milli servetimizden önemli bir
pay almaktadırlar;
🛑09.01.2020 itibari ile
sayıları 454.002 olarak ifade edilen ancak sayılarının çok daha fazla
olduğu bilinen Suriyelilerin il ve
ilçelere dağılmış olduğu görülmektedir. Bu rakamın sadece 12.464’üne Gaziantep’te ikamet izni verilmiştir.
Bunların yüzde 83’ü kısa dönemli ikamet izni alırken, yüzde 12’si çalışma iznine sahiptir. Dolayısıyla
Gaziantep’te yaşayan Suriyelilerin yaklaşık yüzde 97’si geçici koruma kapsamında ve yardıma bağımlı bir
şekilde yaşamlarını sürdürmeye çalışmaktadır.
🛑Geçici koruma altındaki
Suriyeli sayısının bu denli yüksek olması, kamu harcamalarının da artmasına yol açmıştır. Bilindiği gibi kamu
mallarının tüketiminden hiç kimse dışlanamamaktadır. Bir başka deyişle kamu harcamalarının bedeli tüm
toplum tarafından ödenirken herhangi bir maliyete katlanmayanlar da yapılan harcamalardan fayda
elde edebilmektedir. Dolayısıyla Geçici koruma
altındaki Suriyeli bahsi geçtiğinde negatif tepki verenlerin, çoğu kez
geri planda bu iktisadi gerekçeden
hareket ettiği görülmektedir.
🛑Geçici koruma altındaki
Suriyeliler Türk hastalara oranla kamu hastanelerini 8 kat daha fazla kullanmaktadır. Saha çalışmasında
karşılaşılan şikâyetlerden biri de Suriyelilerin yoğun olarak kamu hastanelerini kullanması ve Türk hastaların
özel hastaneleri kullanmak zorunda kalmalarıdır.
🛑Gaziantep’te Suriyeli
Sığınmacılara yönelik sağlık hizmeti veren ve aile sağlığı merkezleri gibi çalışan “göçmen sağlığı merkezi” adı altında
12 adet merkez vardır. Burada ağırlıklı Suriyeli hekim ve sağlık personeli çalışmaktadır.
🛑Ayrıca Suriyeli
sığınmacılar Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarının sağlıkla ilgili yükümlü
olduğu muayene ücretini ve ilaç katılım
payı ücretini ödemezken, bizim insanımız bu ücretleri ödemektedir.
🛑Bu durumun da
Suriyelilerin sağlık sistemini kullanım sıklığını ve maliyetini arttırdığı
yönünde endişemiz mevcuttur.
🛑Gaziantep’te sağlık
sistemine ayrılan bütçenin büyük bir kısmı Suriyelilere harcanmaktadır. Sağlık
harcamalarının yanı sıra bir diğer harcamada eğitim harcamalarıdır.
🛑Türkiye’de 1.726.044 kayıtlı Suriyeli çocuk bulunmaktadır. Yaş
dağılımları ise şu şekildedir; 0-4 yaş arası 570.236 (%33), 5-9 yaş arası 495.023 (%28,7), 10- 14 yaş arası
384.995 (%22,3), 15-18 yaş arası 275.790(%16). Bahsi geçen bu çocukların %67’ sine Türkiye’de eğitim
hizmeti sunulmaktadır.
🛑2019 yılı itibariyle
Gaziantep’te 127.970 Suriyeli çocuk okullarımızda eğitim almaktadır.
Bunlar için de ilave harcamalara
gereksinim duyulmaktadır. Hatta Göç İdaresi verilerine göre 15 yaş altı nüfusun 196 338 kişi olduğu düşünüldüğünde
halen eğitim ihtiyacının yeterli ölçüde karşılanmadığı da ortadadır.
🛑Buna ek olarak
Gaziantep’teki üniversitelerde ise 2 bin 180’i Gaziantep Üniversitesi’nde
olmak üzere toplam 2 bin 236 Suriyeli öğrenci eğitim almaktadır.
🛑Tüm bu gelişmeleri
yaşayan, ağırlaşan ekonomik koşullarda geçim sıkıntısı çeken halkımız feveran etmektedir.
❕Suriyelilerin gelişi ve doğurduğu
sonuçlar, ülkemizin her türlü bekasına yönelik, planlı bir projenin parçası olduğu kaygılarımızı
doğrulamaktadır;
🛑Ülkemiz ve özellikle
bölgemiz için en önemli sorun demografik değişimin gelecekte yaratacağı kargaşa olacaktır. Bugün Türkiye’deki
Suriyelilerin yarısı 0-18 yaş, 1 milyon 200 bini ise 19-39 yaş arasındadır. Doğurganlık yaş grubundaki kadın
sayısı 785 bin 561’dir.
🛑Türkiye’de 2022 yılı
verilerine göre doğurganlık hızı 1.62 olmuştur. Bu durum, doğurganlığın nüfusun yenilenme düzeyi olan 2.10'un altında
kaldığını göstermektedir.
🛑Suriye’de Suriyelilerin
doğum oranı 2,7 iken Türkiye’deki Suriyelilerin doğum oranı 5,3 seviyesindedir. Önümüzdeki 20 yılın
projeksiyonunu çıkardığımızda Gaziantep’in nüfusunun %50’sinin Suriyeli olacağı görülmektedir. Demek ki,
Türkiye’deki yaşam Suriyeliler için giderek daha kolay ve sürdürülebilir hale gelmiştir. Dolayısıyla ne
kadar kişiyi ülkesine geri gönderirseniz gönderin, bu nüfus artışıyla aynı sayılarla karşılaşmanız
neredeyse kesindir. Bu durum ekonomik, sosyal ve siyasi yükün hiç eksilmemesi ve demografik yapının
bozulması anlamı taşıyacaktır.
🛑Suriyeli sığınmacıların
1.300.000 ‘ini 15 yaş altı çocuklar oluşturmaktadır ve yeterince eğitim alamamaktadırlar. Bu çocuklar bir şiddetin
içinden, bir savaşın içinden çıkıp geldiler. Bütün bu eğitimsiz, dil bilmeyen, kendini tam olarak
ifade edemeyen, psikolojileri bozuk çocuklar tüm suç ve terör örgütlerinin potansiyel üyesi
konumundadırlar. Bunun üzerinde çalışılması gerekmektedir.
🛑Gün geçtikçe geçici
koruma altındaki Suriyelilerin içinde bulundukları bu şartlar nedeniyle
suça karışmaları, asayiş sorunları
oluşturmaları kaçınılmazdır.
🛑Suriyeli sığınmacılarla
birlikte şehrimizdeki nüfusun birden artması, kısıtlı su, enerji kaynaklarında ve alt yapıda önümüzdeki
dönemde sıkıntı yaşanmasına neden olacaktır.
🛑Gittikçe daha da
derinleşeceği tespit edilen bu durum, özellikle şehrimiz için birçok açıdan
beka sorunu olma potansiyeli
taşımaktadır.
❕SONUÇ;
🛑Günümüzde yoğun göç alan
kentlerin büyük çoğunluğu farklı ırk, dil, din ve ekonomik gelire sahip bireylerden oluşmaktadır. Bu kentler
uyum, çatışma ve dışlama üçgeninde, bir arada tutunma ya da ayrışma mücadelesinin verildiği yerlere
dönüşmüştür.
🛑Gaziantep şehrimizi
önemli kılan durum, şehrin yoğun bir sığınmacı kitlesine sahip olması ve bunun çeşitli toplumsal riskler
taşımasıdır.
🛑Göçlerle etnik temelli
yerleşim bölgelerinin ortaya çıkması ve bunların ekonomik açıdan dezavantajlı bölgelere dönüşmesi ise çok daha
risklidir. Bu alanlarda oluşan yeni dezavantajlı sosyal, kültürel ve ekonomik ortam bir sonraki nesle
aktarılmaktadır. Bu durum problemin kökleşmesine neden olacaktır.
🛑Suriyelilerin küçük bir
kısmı dönmüş olabilir. Ancak yeni gelişlerin devam ettiği, hatta bu işin borsasının kurulduğu, parayı verenin hala
ülkemize gelebildiği yönünde ciddi iddialar vardır. Bu iddiaların araştırılması ve doğruluk payı
varsa gereğinin yapılması gerekmektedir.
🛑Suriyeli sığınmacıların
Türkiye’de toplumsal olarak neden oldukları en derin etki ekonomik olandır. Farklı biçimlerde ortaya çıkan bu
etkiler, aslında toplumdaki diğer dinamikleri de etkilemektedir. Suriyeli sığınmacılar
nedeniyle, özellikle eğitim ve sağlık hizmetleri üzerindeki yük fazlasıyla artmıştır.
🛑Suriyeli sığınmacıların
ekonomik açıdan doğurdukları etkilerin ilki, özellikle sığınmacıların ağırlıklı yaşadığı kentlerde neden oldukları
maliyet artışlarıdır. Bu artışların başında gıda, kira ve ev fiyatları gelmektedir. Şehrimizde ev ve kira
fiyatları artışı, Suriyeliler nedeniyle ülke genelindeki enflasyon oranından daha yüksek çıkmaktadır.
Suriyelilerin neden olduğu bir diğer önemli ekonomik sorun ise iş imkânlarının azalmasıdır.
Suriyeli sığınmacılara karşı en büyük tepki bu konuda olmaktadır.
🛑Diğer taraftan, Suriye iç
savaşı genel olarak Türk ekonomisi, özel olarak da sınır kentlerinin ekonomisinde bir azalmaya neden olmuştur. Bu
azalmadan en çok etkilenen şehirlerden birisi
Gaziantep’tir. Şehrimizin Suriye’ye ihracatı durma noktasına gelmiştir.
Burada faaliyet gösteren bazı Suriyeli
firmalar ise şehrimizin firmalarına göre özellikle Arap ülkelerine daha rahat
ihracat yapabilmektedir.
🛑Suriyelilere birçok
konuda pozitif ayrımcılık yapılmaktadır. Bu durum geçici koruma altındakilerin akrabalarını da buraya
çağırmaya teşvik etmektedir.
🛑Sonuç olarak Gaziantep
şehrinde sığınmacılar dezavantajlı mahallelerde yoğunlaşmışlardır. Dolayısıyla mevcut siyasi, ekonomik ve
sosyo-kültürel problemlere sahip bu mahallelere yenilerinin eklenme olasılığı yüksektir. Bu durumun
önümüzdeki yıllarda toplumsal olaylara neden olması da olasıdır.
❕ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ;
🛑Türkiye’nin acilen mevcut
politikasından vazgeçip, halkın problemlerini çözecek ülkemizin gerçekleri ve halkımızın yararlarını
gözetecek, geçici koruma altındaki Suriyelilerin geri dönüşünü sağlayacak politikalar üretmesi
gerekmektedir.
🛑Sığınmacılarla ilgili
imzalanan uluslararası anlaşmalar gözden geçirilmeli ve sığınmacıların
geri dönüşünü sağlayacak müzakerelere
ivedilikle başlanmalıdır.
🛑Ülkemizde geçici koruma
altındaki sığınmacılara destek olan uluslararası yardım kuruluşları, ülkemizi terk etmeli, mevcut konumlarını
Suriye’de yapılandırarak, sığınmacıların kendi topraklarında yaşamalarını sağlayacak çalışmalar
yapmalıdır,
❕Bu arada;
🛑Suriyelilere verilen
destekler ölçülü ve kontrollü hale getirilmelidir,
🛑Suriyelilerin ülkemizde
kalmasını özendirici şartlar kaldırılmalıdır,
🛑Kanunlarımız çerçevesinde
Suriyeli küçük kızların evliliğine engel olunmalıdır,
🛑Yapılan desteklerle
güvenli ve rahat bir yaşama kavuşan Suriyelilerin çok çocuk yaparak nüfuslarının dengesiz bir şekilde artmasını
önlemek için, maddi destekler şartlara bağlanmalıdır,
🛑Kayıtsız olarak çalışan
Suriyeli işyerleri denetimlerle kayıt altına alınmalı ya da
kapatılmalıdır,
🛑Kayıtsız çalışan Suriyeli
işçilerin kayıt altına alınarak, Türk işçilerle aynı şartlara haiz
olmaları sağlanmalıdır,
🛑Suriyeli müteşebbislerin
iş kurma aşamasında şehrimizdeki sektörlerin dinamikleri dikkate alınarak ve şehrimizin ekonomik yapısını
etkileyecek unsurlar da gözetilerek izne tabi tutulmalıdır,
🛑Suriyelilere ait iş
yerleri kanunlarımız ve piyasa şartları çerçevesinde denetlenmeli ve
disipline edilmelidir.
🛑Sivil toplum kuruluşları
olarak bu süreçte her türlü katkıya hazır olduğumuzu bildiririz. Hem asırlardır komşu olduğumuz Suriyelilerin
kendi vatanlarında huzurla yaşaması için, hem de atalarımızın kanlarını dökerek, canlarını vererek bizlere
teslim ettikleri cennet vatanımızı, her yönüyle korumak için her türlü fedakarlığı yapacağımızın ve bu
konuda gereken her mücadeleyi vereceğimizin bilinmesini isteriz.
Bilgilerinize saygılarımızla.
✏METNİ İMZALAYAN SİVİL TOPLUM
KURULUŞLARI
GAZİANTEP KULÜBÜ DERNEĞİ
GAZİANTEP ECZACI ODASI
MAKİNE MÜHENDİSLERİ ODASI GAZİANTEP ŞUBESİ
MİMARLAR ODASI GAZİANTEP ŞUBESİ
İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI GAZİANTEP ŞUBESİ
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI GAZİANTEP ŞUBESİ
GAZİANTEP - KİLİS DİŞ HEKİMLERİ ODASI
GAZİANTEP BÖLGESİ VETERİNER HEKİMLER ODASI
GAZİANTEP CEVRE MUHENDİSLERİ ODASI
GIDA MÜHENDİSLERİ ODASI GAZİANTEP İL TEMSİLCİLİĞİ
TÜRKİYE KÜÇÜK ÖLÇEKLİ İŞLETMELER SERBEST MESLEK
MENSUPLARI VE YÖNETİCİLERİ VAKFI
GAZİANTEP YARDIM VAKFI
GAZİANTEP LİSESİ EĞİTİM KÜLTÜR VE YARDIMLAŞMA VAKFI
GAZİANTEP TURİZM
DERNEĞİ
GAZİANTEP İNŞAAT MÜTEAHHİTLERİ DERNEĞİ
GAZİANTEP VEREM SAVAŞ DERNEĞİ
GAZİANTEP KÜLTÜR TURİZM DERNEĞİ
EMPATİ SOSYAL SORUMLULUK VE EĞİTİM DERNEĞİ
GİRİŞİMCİ KADINLARI DESTEKLEKLEME DERNEĞİ
TÜRK ÜNİVERSİTE KADINLAR DERNEĞİ GAZİANTEP ŞUBESİ
GAZİANTEP ANADOLU LİSESİ MEZUNLAR DERNEĞİ
GAZİANTEP LİSESİ MEZUN VE MENSUPLARI DERNEĞİ
ÇAĞDAŞ YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ GAZİANTEP ŞUBESİ
GAZİANTEP YESEMEK ROTARY KULÜBÜ
GAZİANTEP KAVAKLIK ROTARY KULÜBÜ
GAZİANTEP FOLKLOR KULÜBÜ
GAZİANTEP LİONS KULÜBÜ
BİRLEŞİK KAMU İŞ GAZİANTEP İL BAŞKANLIĞI
GÜNEYDOĞU SANAYİCİ İŞ İNSANLARI FEDERASYONU
EĞİTİM İŞ GAZİANTEP ŞUBE
GAZİANTEP BİRLEŞİK İŞ İNSANLARI DERNEGİ
GAZİANTEP KÜLTÜR VE YAŞAM DERNEĞİ
ULUSLARARASI SANAYİCİLER VE İŞ ADAMLARI DERNEĞİ
GAZİANTEP KOLEJ VAKFI MEZUNLAR DERNEĞİ
ODTÜ MEZUNLARI GAZİANTEP DERNEĞİ
TOPLUM EĞİTİMİ DERNEĞİ
GAZİANTEP AİLE GELİŞİM VE EĞİTİM DERNEĞİ
KORUYUCU AİLE TANITMA DERNEĞİ
GENEL SAĞLIK İŞ GAZİANTEP İL TEMSİLCİLİĞİ
GAZİANTEP OTO HURDA LASTİKÇİLER VE KAYNAKÇILAR ESNAF VE
SANATKARLAR ODASI
GAZİANTEP ŞOFÖRLER VE OTOMOBİLCİLER ESNAF VE SANATKARLAR
ODASI